Güzel kokusu, hoş görüntüsü ile dikkat çeken karanfil, estetik duruşuyla en çok tercih edilen çiçeklerden biridir. Ülkemizde yoğun olarak yetiştirilen karanfil, Afrika kıtasının en ücra köşelerine kadar ismini duyurmuştur. Tören ve merasimlerde en fazla tercih edilen çiçek türü olan karanfilin, kırmızı ve beyaz renkleri en fazla sevilen çeşididir. Buket türünde yapılan aranjmanların aranan bir çiçeğidir.
Karanfil Çiçeği Nedir?
Karanfil (Caryophyllaceae Dianthus), Avrupa ve Asya iklimlerinde yeşermiş, Dianthus cinsinden, sivri yapraklı, otsu bitki çeşidinin, çiçek familyasına ait ismidir. Birbirine yakın pek çok renk türüne sahip karanfil, hemen her mevsimde yetişmektedir. İç içe geçmiş yaprakları oldukça hoş bir görünüme sahiptir. Ferah ve iç rahatlatan kokusu ile karanfil, evlerde de en fazla bulundurulan çiçeklerdendir. Otsu özellikte olduğu için her sene tazelenerek yeniden açar.
Karanfil Çiçeğinin Adı Nereden Gelir?
Orijinal rengi pembe ve mor olan Karanfil adını Latinceden alır. Yunan mitoloji ve tarihinde törenlerde kullanılan çiçek olan karanfil, Caryophyllaceae ailesinden bir çiçektir. Beyaz ve sarı renkleri yetiştirmekte en fazla tercih edilen türleridir.
Karanfil isminin nereden geldiği ile alakalı önemli iki efsane vardır. Rönesans döneminde ismini aldığı düşünülen bitkinin, Diana isimli tanrıçaya atfedildiğine İnanılır. Masumiyet ve saflığın sembolü olarak kabul edilmiştir. Diğer inanışa göre ise Hz. Meryem'in, İsa peygamber için döktüğü gözyaşları filizlenip karanfile dönüşmüştür. Burada, karanfil hüzün ve sevgiyi anlatmak için sembolize edilmiştir. Köken olarak da karanfilin, Latince pembe anlamına gelen Carnis kelimesinden türediği düşünülür.
Karanfil Çiçeğinin Anlamı
Her renginin farklı bir duyguyu sembolize ettiği düşünülen karanfil, sevgi ve saflığın çiçeğidir. Fransa'da mor karanfil hüznü anlatırken, Hollanda'da beyaz karanfil direnişi sembolize eder. Pembe karanfil ise şükranlıktır. Koyu kırmızı rengi, aşkı ve sevgiyi anlatır. Karanfil çiçeği en bilinen tanımı ile masumiyeti ifade eder.
Karanfil Çiçeğinin Latincesi
Karanfilin tam adı Latince olarak Caryophyllaceae Dianthus’tur. Karanfilgiller ailesinin farklı türlerinin tamamına karanfil ismi verilmiştir. Anthusa Alpinus, Althus caryophyllaceae, ana kategorileridir. Köken itibarıyla karanfil Asya çiçeğidir. Latince isim kökü ile sınıflandırılmış 80 üzeri türü vardır. Plantea ailesinde olan bu bitki Eodicots Klad tabanına kayıtlıdır. 1753 tarihinde Latince sınıflandırılması tamamlanmıştır.
Karanfil Çiçeğinin Hikayesi
Bilimsel adı Dionthus Caryophyllus olan karanfil ismi ilk olarak Yunan efsanesinde anılır. Ay ve avcılık tanrıçası Diana, başarısız bir av dönüşü, flüt çalan çobana rastlar ve başarısızlığından onun müziğini sorumu tutar. Çobana saldırır ve onu öldürür, sonrasında yaptığına pişman olan Diana, çobanın kanına gözyaşını döker ve oradan kırmızı karanfillerin filizlendiğini görür. Bu yüzdendir ki, Antik Roma ve Yunan medeniyetlerinde karanfil, Tanrıların çiçeği olarak isimlendirilmiştir. Karanfil, İspanya ve Slovenya’nın ulusal çiçeğidir. 1850'li yıllarda Amerika Kıtası'nda yoğun olarak yetiştirilmeye başlanan karanfil, buradan Avrupa'ya ihraç edilmeye başlamıştır.
Karanfil Çiçeğinin Özellikleri
67 yabani türü olan karanfilin, yetişme türüne göre Alp ve Anadolu olarak iki ana türü vardır. Hoş kokulu olan türü ise Hüsnüyusuf adıyla bilinir. Karanfil bodur, büyük çiçekli, dağınık ve toplu çiçekli olarak dört gruba ayrılır. Çiçek piyasasında en çok büyük çiçekli karanfil, tercih edilir. Karanfiller genellikle beyaz, mor, pembe, kırmızı renktedir.
Karanfil, yaprakları karşılıklı büyüyen, kokulu çiçek grubundandır. İnce saçaklı, taç yapraklı görüntüsü ile de çok sevilen karanfil senelerce yeniden açabilir. Boyları ortalama 20 ile 40 santim arasında değişir. Saksıda yetişen bodur karanfillerin boy ortalaması da genellikle 10 santimetre civarıdır. Bodur cins karanfiller ile menekşe çiçekleri görünüm olarak oldukça benzerdir. Karanfil, soğuğa dayanıklı olmadığı için evde yetiştirilmesi daha uygundur.
Karanfil Çiçeğinin Faydaları
Yüzyılları aşkın süredir şifa kaynağı olarak görülen karanfil çiçeğinin faydaları şöyle sıralanabilir:
· Antiseptik özelliktedir, mikrop öldürücüdür.
· Öksürüğü yumuşatır, bronşları rahatlatır.
· Kuru karanfil ağızda bir müddet tutulursa, kokuyu giderir ve dişetlerini flora eder.
· Sindirimi kolaylaştırır, kokusu mide bulantısına iyi gelir.
· Egzama türü cilt rahatsızlıklarına karanfil çiçeği yağı iyi gelir.
· Hafif eklem ve kas ağrılarını hafifletir.
· Ateş düşürücüdür.
· Düzenli olarak karanfil yağı sürülürse ciltte tazelik ve canlılık oluşur.
Karanfil Çiçeğinin Bakımı Nasıl Yapılır?
Yetiştirilmesi basit ve kolay olan karanfil, uygun şartlarda ve belirli noktalara dikkat edilerek bakılırsa yıllarca canlı kalabilir. Özellikle açık ve ferah alanları seven karanfil evde yetiştirmek için de uygundur. Karanfil, gün ışığını sever. Günün belli saatlerinde gün ışığından yararlanması sağlanabilir. Ancak çok fazla sıcaklığa maruz kalmamasına dikkat etmek gerekir.
Sıcak aylarda ise belirli saatlerde gölgede dinlendirmek faydalıdır. Kışın 9, yazın 18 derece olan sıcaklık karanfil için ideal derecelerdir. Çiçeğin solan bölümleri kesilmeli, yeni filizlerin çıkmasının önü açılmalıdır. Aksi durumda karanfil çiçeğinin gelişimi durur. Toprağı kuru olduğunda ıslanıncaya kadar su verilmesi yeterlidir. Spreyleme şeklinde yapraklarına damla püskürtülmesi yoluyla da pratik sulama yapılabilir. Karanfil, ilkbaharda budanır. Budama işlemi, çiçeğin sağlıklı büyümesi için tek seferde yapılmalıdır.
Nemli toprak, ideal ölçülerde bir saksıya, güçlü bir karanfil tohumu ekildiğinde artık yeşermesi beklenebilir. Bahçe bitkisi olarak bilinen karanfil için ideal ortam sıcaklığı çok önemlidir. Yetişkin karanfilin toprak pH derecesinin 5,5 olmasına dikkat edilmelidir. Saksısında mutlaka drenaj deliği olmalı, bol güneş alan bir açıda bakılmalıdır.
Karanfil Nasıl Yetiştirilir?
Karanfil açık ve havadar alanlarda yetiştirilmeye müsaittir. İç mekanlarda da rahatlıkla yetiştirilen karanfilin gelişimi için güneş oldukça önemlidir. Karanfil çiçeğinin günün belirli saatlerinde güneş almasına dikkat etmek gerekir. Ancak karanfil çiçeği fazla sıcağı sevmez. Bu nedenle karanfil çiçeğini gölgelenebileceği bir alana konumlandırmak en sağlıklısı olacaktır.
Havaların ısınması ve ilkbaharın gelmesi ile karanfil çiçeğinin ideal yetişme zamanı başlar. Öncelikle çiçeği açmış yaprakların solması beklenmelidir. Karanfil solduktan sonra solan bölümleri kesilerek çiçeksiz dal toprağa ekilir. Dal kırılmadan, toprağa hafif bastırarak yerleştirilir. Karanfil ucundan ekilmiş olur. İlk suyunu verdikten sonra toprakta karanfil tomurcuklarının filizlendiği görülecektir.
Karanfil Çiçeği Nasıl Ekilir?
Karanfil çiçeği hemen hemen her toprak çeşidinde yetişir. Karanfil tohumunu ekmeden önce bitkinin cinsi ve türünün bulunduğunuz iklime uygun olup olmadığını kontrol edin. Bahçeye ekimi yapılacak karanfil çiçeğinin her türü için ekim mevsimi ilkbahardır. Eğer solmuş karanfil çiçeği ekilecekse, yapraklarından temizlenip, dalların yeşil bölümünden yeniden toprağa dikilebilir.
Karanfil Hangi Toprakta Yetişir?
Nemli ve humuslu toprak karanfil için en verimli ortamdır. Karanfil çiçeği, kireçli ve pH’ı yüksek topraklarda oldukça canlı açar. Toprağın humus miktarını arttırmak, karanfil için ekstra takviye niteliğindedir. Toprağının kuru kalmaması, nemli yapısının muhafaza edilmesi karanfil için hayati önemdedir.
Karanfil Nasıl Sulanır?
Karanfil genetik olarak suyu sevmediği için, toprağını kurudukça sulamak en doğru yöntemdir. Toprağı kuru olsa dahi yapraklarına su püskürtmek, karanfil için yeterlidir. Bu yöntem karanfil çiçeğinin sürekli nemli kalmasını sağlar ve ideal büyüme atmosferini oluşturur. Böylelikle toprağı kuru olsa bile karanfil çiçeği yapraklarından yeterli nemi almış olur.
Karanfil Çiçeği Nasıl Çoğaltılır?
Karanfil çiçeği iki ana yöntem ile çoğaltılır
Çelikle çoğaltma:
· 10 santim uzunluğunda bir dal seçilir.
· Steril bir bıçak ile dal verev şekilde kesilir.
· Hava deliği olan saksıya karanfil dikilir
Daldırma yöntemi ile çoğaltma:
· Çiçeği solan karanfil kesilir.
· Çiçeksiz kalan dal, toprağa kırmadan ve kesmeden doğrudan ekilir.
· Filizlenecek ucundan toprağa ekmeye dikkat edilir. Karanfil çiçeğinin açması için bu işlem önemlidir.
Karanfil Neden Solar? Canlandırmak İçin Ne Yapılmalıdır?
Suyu sevmeyen karanfil çiçeğinin toprağı çok sulanırsa karanfil solar. Kuruyan karanfil çiçekleri makas yardımı ile kesilmelidir. Aksi halde çiçek solabilir. Uygun toprak ve saksı olmazsa, karanfil çiçeği büyük ihtimalle solacaktır. Karanfil solmuşsa, dalları budanıp, yeniden canlandırılabilir. Solmuş karanfilin çiçekleri, ilkbahar ayında temizlenip, toprağına daldırma yöntemi ile yerleştirilirse karanfil çiçeği canlanacaktır.